Charakterystyka strat tarcia aluminiowych i stalowych tłoków dla silnika o zapłonie samoczynnym samochodu osobowego
Jednym z głównych celów jakie są stawiane silnikom spalinowym jest osiągnięcie małego zużycia paliwa. Jest to możliwe m.in. dzięki zmniejszeniu prędkości obrotowej w przeciętnych warunkach eksploatacji, co przy stałym zapotrzebowaniu na moc oznacza pracę silnika w zakresie zwiększonego ciśnienia użytecznego, a tym samym większej sprawności ogólnej silnika. Dalsze zwiększenie ciśnienia użytecznego uzyskuje się przez zmniejszenie pojemności skokowej silnika. Jest to tendencja stosowana w konstrukcji silników, znana pod pojęciem „downsizing”. Konieczne zatem staje się stosowanie dużych wartości ciśnienia doładowania, a co za tym idzie również dużymi wartościami maksymalnego ciśnienia spalania. Prowadzi to w konsekwencji do występowania dużych obciążeń mechanicznych układu tłokowo-korbowego. Wraz ze wzrostem obciążeń mechanicznych w silnikach skonstruowanych zgodnie z ideą „downsizingu” zwiększeniu ulegają obciążenia cieplne, zarówno w warunkach charakterystyki zewnętrznej jak i przeciętnych warunkach eksploatacji silnika. Obciążenia cieplne mają szczególnie negatywny wpływ na konstrukcję tłoka silnika spalinowego. Prowadzą do zwiększenia maksymalnych wartości temperatury występującej lokalnie w obszarach denka tłoka i półki ogniowej, a także i zwiększenia gradientu temperatury. W takich warunkach tłok wykonany ze stopów aluminium, które obecnie jest standardowym materiałem w konstrukcji tłoków, charakteryzuje się znacznymi odkształceniami cieplnymi tłoka. Celowe stało się zatem zastosowanie innego materiału w konstrukcji tłoka, który charakteryzowałby się mniejszą wartością współczynnika rozszerzalności cieplnej, np. stali, której współczynnik liniowej rozszerzalności cieplnej ma około dwukrotnie mniejszą wartość niż dla stopów aluminium. Aby masa stalowego tłoka nie uległa zwiększeniu, co prowadziłoby do zwiększenia niepożądanych sił bezwładności, konieczne jest zmniejszenie jego wymiarów, w tym powierzchni nośnej tłoka. Mniejsza powierzchnia nośna tłoka w połączeniu z większymi obciążeniami mechanicznymi, w tym wartością siły normalnej, prowadzi do pogorszenia warunków tworzenia filmu olejowego pomiędzy tłokiem a cylindrem. Celem referatu jest porównanie warunków tworzenia filmu olejowego tłoków aluminiowych i stalowych silnika o zapłonie samoczynnym samochodu osobowego. Autorzy w artykule przedstawili wyniki symulacji komputerowych, których celem jest określenie parametrów filmu olejowego, w tym strat tarcia, dla tłoków wykonanych ze stopu aluminium i stali, z uwzględnieniem różnic wymiarowych tych tłoków.
Tematyka artykułu: Badania, diagnostyka, trwałość i niezawodność silników
Autor: Emil Wróblewski
Współautor(zy): Antoni Iskra Maciej Babiak